Als alcohol nu op de markt zou komen, zou het waarschijnlijk hoog op het lijstje van illegale hard drugs staan. Het is zowel mentaal als fysiek schadelijk en bovendien onverminderd verslavend dan andere drugs. Toch ligt het gewoon in de supermarkt, naast alle andere primaire levensbehoeftes. Kan een alcoholverbod, of een strenger alcoholverbod, helpen om het alcoholgebruik te verminderen?
Waarom is een strenger alcoholverbod mogelijk in deze tijd?
In Nederland zijn we al meer dan 100 jaar bezig met alcoholconsumptie te reguleren in de wet. Reguleren, inderdaad. Want van alcohol een ‘verboden vrucht’ maken, zal wellicht averechts werken. Dit zagen we in Amerika al exact 100 jaar geleden.
Tijdens de Drooglegging in 1920 was er een periode van veertien jaar waarin alcohol was verboden in de V.S.. De wet kon echter niet op veel steun rekenen en zelfs de autoriteiten konden zich er zelf niet aan houden. Zou een dergelijke wet, honderd jaar later, op meer steun kunnen rekenen?
In een maatschappij waarin we ons steeds meer bewust worden van de nadelen van alcohol lijkt een alcoholverbod niet meer ondenkbaar.
De geschiedenis van het alcoholverbod
Het lijkt nog niet heel lang geleden dat we ons bewust zijn geworden van de schadelijke effecten van alcohol. De meesten van ons hebben hier waarschijnlijk een paar dagen geleden nog een flinke reminder van gehad tijdens oud en nieuw.
In 1881 werd de eerste Drankwet aangenomen in Nederland. Deze wet had niet veel te maken met de persoonlijke nadelen, maar wel het beperken van onrust die veroorzaakt werd door alcohol. Zo werd openbaar dronkenschap en de verkoop van sterke drank aan jongeren onder de zestien verboden. Ook werd alcoholverkoop beperkt door middel van verplichte vergunningen. Hier werd ook een maximum aan gesteld.
Over bepaald alcoholverbod van wijn of bier werd toen nog niet gesproken. Pas in 1904 werd dit ook onder beschouwing van alcohol genomen. Dit werd telkens wat aangescherpt. In 1964 werd bijvoorbeeld besloten dat we strenger moesten gaan controleren. Ook sterke drank onder minderjarigen werd verboden.
Sinds 2014 is de wet zoals we deze nu kennen: strenge controles van alcoholconsumptie en een alcoholverbod onder de 18 jaar. Dit zou kunnen betekenen dat dit nog strenger zou worden in de toekomst. De alcoholgrens verleggen naar 21 is bijvoorbeeld geen absurd idee meer.
Sociale norm van alcohol
Een biertje opentrekken op vrijdagmiddag of een wijntje drinken bij het eten: het is ‘normaal’. De sociale norm rondom alcohol maakt het soms ontzettend moeilijk om alcohol al te verbannen uit je leven. Laat staan volgens de wet. Alhoewel het in mindere mate gebeurt, krijg je toch nog wel eens scheve blikken als je niet ‘mee drinkt’. Dat is toch niet gezellig?
Je groeit op met het idee dat alcohol gepaard gaat met een leuke gelegenheid. Een alcoholverbod zou dus vooral ‘de pret drukken’. Ook ben je waarschijnlijk nog van de generatie die op hun zestiende met een six pack bier onder je arm zorgeloos de supermarkt uit liep. Dat is nu al bijna ondenkbaar: je neefje van zestien vind je hier echt niet verantwoordelijk genoeg voor.
Bovendien zijn er nog de vele verhalen over hoe gezond een rood wijntje af en toe is. Of de vitamine-B boost die je van bier zou krijgen. Als je zou drinken met mate, zou dit zelfs gezond kunnen zijn.
Steeds populairdere alternatieven
Toch lijkt gezondheid populairder te worden dan gezelligheid. We begrijpen steeds beter waarom iemand de drankjes overslaat. Als je echt goed voor je lichaam wilt zorgen, hoort alcohol er niet echt in thuis. Bovendien sport je toch om die bierbuik juist niet te krijgen? Dit blijkt dus ook niet per se een bier-, maar eerder een alcoholbuik te zijn.
Nu zijn er inmiddels steeds meer gangbare alternatieven. We hebben het steeds vaker over alcoholvrije drankjes. Mocktails of alcoholvrije bier en wijn: we grijpen er steeds vaker naar. De smaak valt ook haast niet te onderscheiden. In Nederland beslaat alcoholvrij bier bijvoorbeeld al zo’n 10% van de verkoop van bier.
Voor velen is een koud biertje op de vrijdagmiddag namelijk toch een taste of heaven. Waarom zou je het weekend niet aftrappen met een 0.0 biertje? Smaakt hetzelfde en krijg je niet gratis en ongevraagd een kater bij.
