Als je the beauty of Scotland probeert uit te leggen, kom je al snel bij: ruig, ondoorgrondelijk en smaakvol. Maar misschien reikt de kunst van de Schotse whiskymystiek nog wel verder. Hoe mooi is het dan om deze twee te combineren tijdens een roadtrip? Juist, niets.
Schotse whiskyroadtrip: van regio tot regio
Daarom bespreken we in MANIFY Magazine #6 (en nu dus ook online) verschillende whisky’s, met hun locatie, en waarom je daar een keer geweest wil zijn. Het is namelijk een streepje op elke bucketlist voor iedereen die landschap, koude avonturen én opwarmmomenten met whisky hoog in het vaandel heeft staan. We bespreken verschillende whisky’s, met hun locatie, en waarom je daar een keer geweest wil zijn.
We nemen je mee naar deze Schotse whiskymerken:
- The Dalmore (Highlands)
- Glenfiddich (Speyside)
- RyeLaw (Fide, Lowlands)
- Talisker (Isle of Skye)
- Laphroaig (Islay)
- Springbank (Campbeltown)
Highlands – The Dalmore
De Schotse Hooglanden zijn niet in één specifieke smaak uit te drukken. Daar is het veel te uitgestrekt voor, en de verschillen qua weer maken elke distilleerderij in dit gebied uniek. The Dalmore heeft zijn eigen finesses op whiskyvakgebied omarmd en draagt ze ongenaakbaar uit sinds 1839, toen avonturier Alexander Matheson een exceptionele single malt wilde creëren.
Dat lukte. Nu, zo’n 184 jaar later, zijn de herkenbare flessen met het hertgewei iconisch in de schappen. De whisky’s van The Dalmore worden op meerdere vaten, die met de hand worden geselecteerd, gerijpt en zorgen voor een weelderige, gelaagde whisky. The Dalmore maakt vaak furore door zijn fruitige afdronk, zoals de 12 Years Old met tonen van sinaasappel en vanille. Herkenbaar en aanduidend voor het exclusieve Highlandsmerk.
57° 41′ 20″ N, 4° 14′ 17″ W
Foto’s: The Dalmore
Speyside – Glenfiddich
Ben je in Speyside, dan geeft Glenfiddich de uitspraak ‘sinds jaar en dag’ je een nieuwe betekenis. Hier begon William Grant, met zijn zeven zonen en twee dochters, in de zomer van 1886, steen voor steen aan zijn eigen distilleerderij. Een jaar later werd-ie geopend, en beklonken met de naam Glenfiddich. Betekenis: Vallei van het Hert in de Gaelische taal.
De passie, vastberadenheid en pioniersgeest die William had, zijn vandaag de dag nog steeds hoofdingrediënten van de single malt distilleerderij. Naast bijvoorbeeld het water uit de Robbie Dhu-bron dat ook sinds 1887 wordt gebruikt. Glenfiddich is een van de laatsten in zijn soort: de distilleerderij is volledig in familiebezit gebleven. Nu is het ‘s werelds meest bekroonde Single Malt Scotch Whisky die als een doorgeefluik voor generaties functioneert. Met altijd de onderscheidende fruitigheid van William Grants whisky’s die weer komt bovendrijven.
57° 27′ 5″ NB, 3° 07′ 25″ WL
Foto’s: Glenfiddich
Fife (Lowlands) – RyeLaw
In elke klas, op elk kantoor en in elke vriendengroep is er iemand die tegen de stroom in zwemt. Als een Schotse zalm. In de whiskywereld is dat RyeLaw van Inchderney Distillery. Midden in de Lowlands, in Fife, in de conservatieve wereld van de Schotse whisky, houdt deze distillerij zich aan de naamgeving voor Amerikaanse rogge-whisky. Kijk, daar houden we van.
RyeLaw wordt gemaakt in de InchDairnie Distillery. Daar waar de eeuwenoude malttraditie en de modernste destillatietechnieken elkaar ontmoeten. In distillerij, waar sinds 2015 whisky wordt gemaakt, is letterlijk rond de maischfilter gebouwd: deze filter werd al geïnstalleerd nog voordat de muren omhoog gingen. Door innovatieve productiemethoden wordt er een rijkere smaak en meer balans uit de granen gehaald. Het is de eerste rogge-whisky ter wereld die wordt gedistilleerd in een Lomond Hill-distilleerketel.
Omdat er geen wettelijke definitie is voor rogge-whisky in Schotland mag het niet op de fles worden gezet. Toch wordt de RyeLaw met 53% gemoute rogge en 47% gemoute gerst gemaakt. Dat voel je op je tong door de overvloedige peperigheid in combinatie met gedroogde fruittonen.
56° 10′ 53.5″ N, 3° 12′ 56″ W
Foto’s: InchDairnie Distillery
Isle of Skye – Talisker
Het mythische Isle of Skye waarborgt alles wat in een jongensboek kan staan. Krachtige, rokerige smaken die zijn gevormd door de zee en regen. Het doet je denken aan een doorgewinterde zeiler met een verlopen anker op zijn rechterarm, mooiere verhalen dan menig TedTalk-spreker, een grijze, ruige baard én een oude, gele regenjas.
Talisker is dit jongensboek, maar dan drinkbaar. Het merk is zo’n beetje geboren in de zee en daar zijn de Schotten zo trots op als een pauw. De magie van Talisker begint al met de distilleerderij die uitzicht heeft op de Cuillin Hills en trots staat aan de oevers van Loch Carport. Het is ver van de bewoonde wereld af, iets wat de mystiek ten goede komt. De storytelling en ligging van het merk vloeit over in de smaak: ruig, gepeperd, ziltig, turfachtig en rokerig. Met daarbij, per whisky verschillend, de juiste gevonden tonen van fruit.
57°18′10″N 6°21′22″W
Foto’s: Bigstock / Talisker (Diageo)
Islay – Laphroaig
Islaywhisky is Schotland in een notendop. Het is precies daar waar het land voor staat. Turf, zout en vuur zijn de elementen die daarvoor verantwoordelijk zijn en één whiskymerk heeft die drie componenten eigen gemaakt: Laphroaig. Begin 19e eeuw hadden de broers Donald en Alexander Johnston vaak gerst over na de barre winters. Whiskystoken was financieel beter dan veedrijven, en zo werd in 1815(!) Laphroaig opgericht.
De onontbeerlijke omstandigheden van Islay proef je terug, die koud wordt gerookt met turf. Die turf bestaat uit een melange van kruiden en plantenresten, en daarna wordt het gelagerd op bourbonvaten. Maar een nog sterkere invloed op de smaak: de ligging tussen land en zee. Zodanig dat de whisky aan de waterkant anders smaakt als aan landzijde. Het smaakprofiel van de whisky wordt compleet gemaakt door de masterblender: zilt en rokerig.
55° 37′ 45″ N, 6° 09′ 17″ W
Campbeltown – Springbank
Door naar Campbeltown: een whisky- en havenstad in één. Vroeger klotsten hier whiskydistilleren tegen de plinten, tegenwoordig zijn er nog maar een paar over. Eén daarvan is de trots Springbank. Sinds 1828 wordt hier al gestookt, maar de trotsheid krijgt een andere betekenis bij een ander aspect. Springbank claimt de enige distilleerderij in Schotland te zijn die het productieproces op één locatie uitvoert.
Dat betekent: kwaliteitscontrole pur sang. Op elk moment. Het whiskymerk uit het pittoreske Campbeltown heeft een uniek ‘tweeënhalf keer’ distillatieproces. Dat, in combinatie met de licht geturfde gerst, maakt de whisky complex en maritiem. De bottelingen van 10, 12, 15, 18 en 21 jaar oud hebben alleen een andere smaak en afwerking.
55° 25′ 30.7″ N, 5° 36′ 33.79″ W
