Een goeie whiskey, in tegenstelling tot de meeste alcoholische versnaperingen, duurt een tijdje om te bereiden. Dit komt omdat bij whiskey alles draait om het rijpen in vaten, het opnemen van smaken en allerlei andere processen waar ik je nu niet mee lastig ga vallen. Wij mannen houden van whiskey. Maar hoe drink je whiskey?
Whiskey drinken kan iedereen. Glas inschenken, aan je mond zetten en ontzettend lam worden. Er zijn echter heel wat kanttekeningen en eigenaardigheden waar je rekening moet houden om de whiskey echt te kunnen waarderen. Van het glaswerk tot het begrijpen van de aroma’s. Met deze gids leer je hoe je whiskey drinkt als een pro.
Glaswerk
Geloof het of niet, whiskey smaakt niet in ieder glas hetzelfde. Omdat, net als bij bier en wijn, de vorm van het glas de smaak en geur beïnvloedt. Het zou als een misdaad beschouwd moeten worden wanneer je een whiskey bestelt en je het in een longdrink glas met ijs krijgt. Dit verdunt de whiskey niet alleen, het maskeert ook de subtiele aroma’s waar het bij whiskey om gaat.
Bij het proeven van whiskey is het belangrijk dat een glas bij de voet of stam houdt. Hiermee bereik je 2 dingen: je kunt de whiskey fatsoenlijk swirlen in je glas, zodat deze kan ademen en de verborgen aroma’s vrijkomen. En de temperatuur van de whiskey wordt niet beïnvloedt door de warmte van je hand. Daarnaast is het belangrijk dat de mond van het glas wijd genoeg is om te ‘neuzen'(hier kom ik later op terug) en de bodem niet te diep is. Ook iets om rekening mee te houden is hoe wijder de schouders van het glas, hoe meer het wordt blootgesteld aan de lucht, en dus het oxidatie proces versnelt. Met deze informatie is het dus vanzelfsprekend dat verschillend glaswerk kan resulteren in verschillende smaakervaringen. Bij de aloude kunst van het whiskey drinken zijn identieke glazen dus aanbevolen.
Ruik!
De geur van een whiskey geeft een eerste en tegelijkertijd een tweede kennismaking met de gedistilleerde drank. Omdat reuk en smaak hand in hand gaan is het belangrijk om inzicht te krijgen wat een whiskey nou precies te bieden heeft. De meest voorkomende aroma’s die je tegen zult komen zijn noten van eik, vanille van de vaten, mais en wat tonen van bloem om alles bij elkaar te binden. Maar hoe ‘neus’ je nu goed? Ten eerste is een fatsoenlijk glas weer belangrijk. Dit is misschien vanzelfsprekend maar zorg dat het glas goed schoon is. Dat betekent ook geen residu van water.
Na een grondige inspectie schenk je een klein laagje in en swirl je de whiskey in het glas zodat de hele binnenkant bedekt is. Vervolgens gooi je het glas leeg, dit is niet zonde, het is de voorbereiding die nodig is voor het echte werk. Nu schenk je het glas iets minder dan de helft vol en swirl je wederom, je kunt namelijk nooit genoeg swirlen. En denk eraan, je hand gaat niet om het glas heen alsof je iets anders aan het doen bent. Deze hou je te allen tijden aan de stam.
Als je de whiskey nu voor het eerst gaat ruiken moet je hele neus het glas in, dus niet het glas lafjes onder je neus houden, gewoon erin duiken met die fok. Nadat je dit gedaan hebt neem je de tijd om te analyseren welke aroma’s je bent tegengekomen, dit doe je vervolgens een tweede en derde keer, zodat je eindelijk kunt gaan proeven want je zult inmiddels wel dorst hebben.
Proef
Nu komt het leukste gedeelte. Nadat je met het neuzen een idee hebt gekregen wat de whiskey je kan gaan bieden is het tijd om geur en smaak te vergelijken. Mocht je het jezelf afvragen, een aroma die je met je neus ruikt hoeft niet altijd hetzelfde te smaken. Het proeven kan voor mensen die gewend zijn om shotjes whiskey achterover te gooien in de kroeg een nieuwe ervaring zijn, maar wel een die een gentleman ooit gehad moet hebben.
Het ideale alcoholpercentage voor whiskey is 40%. Dit komt omdat je met dit percentage van alle dingen kunt genieten die een whiskey te bieden heeft, zonder dat deze de verkeerde kant van je slokdarm verlaat door een te hoog alcoholgehalte. De eerste slok hoeft zeker niet klein te zijn, anders hadden we je wel een rietje gegeven. Laat de whiskey rondgaan in je mond en merk op hoe de whiskey proeft aan de voorkant van je gehemelte, onder de tong en uiteindelijk naar achterkant van je gehemelte voordat je de whiskey doorslikt. Adem diep in en uit om de volle smaak en aroma’s naar voren te laten komen. Nu kun je dus vergelijken of de aroma’s die je tijdens het ruiken overeenkomen met het proeven, of juist niet.
Water
Water bij de whiskey ligt vaak gevoelig en reacties zijn over het algemeen negatief. Echter, de juiste hoeveelheid water in whiskey kan wel degelijk helpen om de aroma’s en smaken naar boven te laten komen. Water toevoegen aan whiskey gebeurt in fase’s. Je wilt de whiskey niet verknallen dus je doet dit beetje bij beetje. Uiteraard moet het water koud, of net onder kamertemperatuur zijn. Probeer het eerst uit zonder, en voeg steeds wat druppels toe totdat je content bent met de smaak en mondgevoel. Zoals gezegd maakt water de aroma’s los, dus laat je vrienden maar lullen als ze je een mietje vinden, die hebben dit artikel waarschijnlijk niet gelezen.
Neat vs On the rocks
Onderdeel van elke drinkervaring in een gerespecteerde kroeg is het bestellen van een whiskey. Deze situatie zal tot de onvermijdelijke vraag: hoe wil je je whiskey? De twee meest voorkomende antwoorden op deze vraag is “neat” of “on the rocks”. Nu mag ik hopen dat je als whiskeyliefhebber “on the rocks” nooit zult uitspreken, ook niet denken trouwens. Maar als je niet weet wat “neat” is blijven er nog maar weinig keuzes over toch? Een “neat” whiskey betekent gewoon dat je de whiskey wil zoals hij is, zonder poespas. De uitspraak “on the rocks” betekent overigens niet wat het vroeger betekende. Vroeger gingen de Schotten die hun whiskey af wilden laten koelen, maar geen ijs hadden, naar de koude rivierbedding in de bergen om kleine stenen te verzamelen. Deze deden ze in hun whiskey zodat deze afkoelde, niet verdund werd. Helaas wordt de uitdrukking in de barscene nu gebruikt om een kostbaar glas whiskey te verknallen met een overvloed aan ijs.