Vorige week: Malt bier
Als je ooit een bezoek hebt gebracht aan het Verenigd Koninkrijk heb je vast wel eens een stout bier gedronken. Dit zware bier met een donkere, bijna zwarte kleur en dikke schuimkraag kan je dan haast niet overslaan. Je zal er even voor moeten gaan zitten, want het alcoholpercentage liegt er vaak niet om. Ook de branderige en bittere smaak is uniek. Deze sterke rakker sla je niet zomaar achterover.
Stout bier, kan jij het hoge alcoholpercentage aan? | Tien voor bier #10
Laten we het maar direct duidelijk maken. Stout bier heeft niets te maken met bier voor brutale of ongehoorzame mannen. In het Engels betekent stout namelijk sterk of krachtig. Deze benaming is in het Nederlands zo gebleven en heeft dus onder andere betrekking op de sterkte van het biersoort. Er zijn weinig bieren waarbij het alcoholpercentage zo sterk uiteen loopt. De stout bieren variëren namelijk van 3% tot zelfs 13%.
Porter en stout bier
Het ontstaan van stout bier en ‘porter’ zijn erg in elkaar verweven. Deze tweede biersoort is ontstaan in Londen in de vroege jaren van 1720. Vooral onder straat- en rivierdragers was het bier erg geliefd. Deze dragers, die objecten of ladingen van anderen vervoeren over de meest uiteenlopende landschappen, worden in het Engels ‘porters’ genoemd. Hierdoor was de naam van het bier al snel geboren. De populariteit was te danken aan de sterke smaak, de lagere prijs en de temperatuur die het bier behield ondanks de hitte.
Binnen enkele tientallen jaren was het aantal porterbrouwerijen groter dan ieder ander biersoort. In de 19e eeuw kreeg het bier vervolgens zijn bekende zwart kleur en werd het sterker van smaak. De term ‘stout porter’ werd in het leven geroepen en werd later ingekort tot simpelweg ‘stout’. Vroeger zat het verschil tussen een normale porter en een stout dus in het alcoholpercentage. Tegenwoordig worden er porters gebrouwen met een hoger alcoholpercentage dan de meeste stout bieren. Het verschil is bij veel brouwers en bierkenners dan ook lang niet meer zo duidelijk. Vandaag de dag wordt vaak gezegd dat het verschil zit in het gebruik van de soort gerst. Voor porters wordt er namelijk gemoute gerst gebruikt, terwijl voor stout bier voornamelijk geroosterde gerst gebruikt wordt.
Guinness is good for you!
Ook Ierland was enorme fan van het bier en grote hoeveelheden werden geëxporteerd naar het land. Arthur Guinness stichtte in 1759 de St. James’ Gate Brewery op in Dublin. Deze bekende bierbrouwerij produceerde oorspronkelijk een porter, waaruit later de huidige stout voortkwam. Deze stout is inmiddels wereldwijd uitgegroeid tot de bekendste in zijn soort.
De slogan ‘Guinness is good for you‘ werd bedacht nadat marktonderzoek in de jaren 1920 suggereerde dat mensen zich beter voelden na een glas stout bier. Patiënten die een operatie waren ondergaan, bloeddonors, zwangere vrouwen en moeders die borstvoeding gaven werden in Engeland allemaal geadviseerd om Guinness te drinken. Het kan maar ergens goed voor zijn.
Het personeelsbeleid van Arthur Guinness was erg revolutionair in die tijd. Zo gaf hij zijn personeel 10 tot 20% boven de standaard en betaalde hij vrije dagen uit. De brouwerij groeide sterk sinds de opening. In 1930 was daardoor 1 op de 10 mannen in Dublin direct of indirect afhankelijk van de brouwerij. Een ander opmerkelijk element van de brouwerij is het logo van het bedrijf. De harp van Guinness is namelijk ook een nationaal symbool van Ierland. Guinness had echter als eerste het patent op de harp, waardoor de Ierse regering het spiegelbeeld van de harp moest gaan gebruiken als nationaal symbool. Beer first, nationality second!
Wat dacht je trouwens van het Guinness Book of Records? Grote kans dat je die link in de eerste instantie niet hebt gelegd. Guinness is de oorspronkelijke uitgeverij van het boek. Het is ontstaan door een discussie over welke jachtvogel sneller is. Helaas kon er met de boeken die toen op de markt waren niet beantwoord worden of dit de goudplevier of de Schotse sneeuwhoen was. Het boek kwam vervolgens voor gespreksstof in café’s te liggen. Uiteraard was het de bedoeling dat er een goed gevuld glas Guinness naast stond.
Andere landen zagen het succes
Als je merkt dat een biersoort in het buitenland erg goed loopt, wil je daar zelf maar al te graag wat graantjes van meepikken. Veel Nederlandse brouwerijen hadden tot de Tweede Wereldoorlog dan ook een stout in hun assortiment. De belangrijkste hiervan waren De Zwarte Ruiter uit Maastricht en Van Vollenhoven uit Amsterdam. Dit tweede merk was zelfs voor een korte tijd het meest gedronken bier van Nederland. Helaas zijn deze bieren van de markt verdwenen. Dit had onder andere te maken met de uitbreiding van grote bedrijven als Heineken en Amstel. Zij brachten andere biersoorten onder de man die aan grote populariteit wonnen.
Ook andere landen begonnen in de loop der tijd met het brouwen van deze biersoort. Er zijn op die manier veel verschillende soorten ontstaan. Er worden daarvoor bijzondere smaken aan het stout bier toegevoegd om zo een andere naam te krijgen. Op die manier heb je inmiddels een Russian Imperial stout met veel voorkomende smaken als geroosterde chocolade, cacao en koffie. De Kameradski Balsamico van Brouwerij Het Verzet is een goed beoordeeld voorbeeld hiervan. Je kan ook gaan voor een Imperial Oatmeal Stout. De gebruikte havermout in dit bier geeft het een zacht en rijk gevoel. Als dit je meer aanspreekt zou je kunnen gaan voor een Oproep Imperial Oatmeal Stout van Oproep Brouwerij. De keuze is reuze!
