De ruimte. Hoewel de kans klein is dat jij ooit zelf in een raket wordt afgeschoten, kun je wel veel informatie en kennis verkrijgen over dit fenomeen. Amateurastronomie is een onderdeel van de totale astronomie. Dit deel wordt door amateurs uitgevoerd, maar daardoor niet geheel onbelangrijk. In tegendeel zelfs. Want de amateurastronomen voeren hun hobby vooral uit voor hun plezier en om hun persoonlijke kennis uit te breiden. En het kan ook jouw nieuwe hobby worden.
Amateurastronomie, jouw nieuw hobby?
In de loop der jaren zijn er verschillende, belangrijke ontdekkingen gedaan door amateurastronomen. Astronomie is daarmee één van de weinige takken van wetenschap waarbij amateurs een belangrijke bijdrage aanleveren. En daar wil jij bij horen.
[powerkit_alert type=white] Bekende professionele astronomen
Stephen William Hawking
Christiaan Huygens
Albert Einstein
Isaac Newton
Carl Sagan[/powerkit_alert]
Met name op het terrein van veranderlijke sterren en sterbedekkingen door de maan zijn amateurastronomen van waarde. Professionele astronomen besteden hun tijd meestal niet aan deze terreinen, terwijl amateurs met bescheiden middelen juist nuttige waarnemingen kunnen doen. Amateurs kunnen in veel gevallen een voorval waarnemen met het blote oog of met een kleine verrekijker. Dit kan zorgen voor nuttige informatie of in ieder geval voor veel voldoening.
De start
Als amateurastronoom kun je starten met het observeren van de nachtelijke hemel met het blote oog. Daardoor krijg je een goed beeld van de diverse sterrenbeelden en kun je de maanfasen volgen. Echter gebruiken de meeste fanatieke amateurastronomen minimaal één instrument. Zoals een verrekijker of een telescoop. Het klinkt misschien als een hele uitdaging om een amateurastronoom te worden. Maar er zijn ontelbaar veel mogelijkheden om meer te weten te komen over een van de meest mysterieuze dingen in het leven. En deze mogelijkheden zijn toegankelijker dan je zou denken.
Word een amateurastronoom
Nadat je bent begonnen met het observeren van het sterrenstelsel, kun je een stapje verder gaan. Als je interesse groot genoeg is geworden raden we je aan om een planetarium te bezoeken. In een planetarium kom je in aanraking met de nachthemel. De mensen daar leggen je uit hoe het in elkaar steekt, waardoor je voor het eerst een duidelijk overzicht krijgt. In Nederland zijn er genoeg van. Het oudste planetarium ter wereld is zelfs gevestigd in Franeker, Friesland. Als je er dan toch eentje gaat bezoeken dan is dit een aanrader.
Thuis kun je ook aan skills en kennis werken. Bijvoorbeeld door een sterrenplattegrond of planisfeer aan te schaffen. Cross ook eens naar de bibliotheek of schaf boeken aan die jou gaan helpen om het heelal wat beter te begrijpen.
Boeken
Het heelal van Stephen Hawking is een iconische klassieker en wereldwijd zijn er al miljoenen exemplaren verkocht. Hawking gaf met dit boek een enorme impuls aan het wetenschappelijk onderzoek naar de micro- en macrokosmologie. In dit boek maakt Hawkings zijn revolutionaire en fascinerende theorieën toegankelijk voor een breed publiek.
De bekende wetenschapsjournalist Govert Schilling schreef het boek Handboek sterrenkunde. Dit is het ultieme basisboek voor de sterrenkunde. In het boek kom je nuttige informatie tegen, schitterende foto’s, interessante weetjes en tips om zelf aan de slag te gaan. Want laten we dat vooral niet onderschatten: het is super interessant om zelf een amateurastronoom te worden.
Naast het lezen van boeken is het beluisteren van podcasts en het bekijken van wetenschappelijke programma’s enorm zinvol. Bekijk of woon lezingen bij, zoek artikelen op of lees tijdschriften. Het zal je verbazen hoeveel en hoe gedetailleerd wetenschappers de sterrenkunde hebben omschreven in beeld én in interviews bijvoorbeeld.
Meten is weten
Ver boven ons hoofd zweven verschillende objecten rond. En om meer te weten te komen over deze objecten is meten een van de belangrijkste onderdelen. En dat meten kun jij jezelf ook aanleren. Laat je niet afschrikken door de benamingen, het is niet zo moeilijk als dat het lijkt.
- de Parallaxmethode: deze methode kun je gebruiken om te begrijpen hoe astronomen de afstand tot de sterren meten;
- de Pipe Method: kun je gebruiken om de hoeveelheid sterren in te schatten;
- een ‘hoekmeting‘: kun je doen om sommige objecten in de ruimte te meten. Of om juist de afstand tussen de objecten te meten.
Het ‘échte’ werk
We hebben tot nu toe alleen nog maar besproken wat de mensen over het heelal zeggen die er verstand van hebben en wat je met het blote oog kan waarnemen. Nu wordt het tijd om jou te vertellen hoe je nou een zo’n amateurastronoom wordt. Want dan dien je zelf toch echt nog wel wat actie te ondernemen.
Met het blote oog naar de sterrenhemel kijken was leuk, maar de details heb je dan nog niet gezien. Om dit een beetje te kunnen aanschouwen heb je minstens een verrekijker nodig. Zo’n verrekijker hoeft niet eens zo speciaal te zijn. Met een eenvoudig exemplaar kun je al vele objecten zien die met het blote oog niet waarneembaar zijn. Zo’n verrekijker biedt bijvoorbeeld goed zicht op de maan en laat de manen van Jupiter zien.
Wil je van jouw hobby serieus werk maken, dan kun je uiteindelijk voor een telescoop gaan. Er zijn veel verschillende telescopen, maar in de basis zijn er twee verschillende: de lenzentelescopen en spiegeltelescopen. Lenzentelescopen of refractoren zijn relatief groter en zwaarder. Deze bieden echter wel beter beeld. De spiegeltelescopen of reflectoren zijn goedkoper en eenvoudiger in gebruik in vergelijking tot lenzentelescopen. Vooral de zogenaamde ‘Dobson telescopen’ zijn makkelijk te gebruiken. Voor een beginner dus ideaal.
Naast verrekijkers en telescopen zijn er nog een aantal andere hulpmiddelen die amateurastronomie toegankelijk maken. Ben je van plan om iets met astronomie te gaan doen dan dien je in ieder geval te weten wat de volgende dingen zijn:
- Stercatalogi: hierin staan de eigenschappen van de sterren beschreven;
- Almanakken: is een jaarlijkse publicatie met steeds terugkerende informatie van het heelal;
- Sterrenkaarten: die helpen je om specifieke objecten te vinden.
Waarnemingen
Gruwelijk, na al die moeite die je erin hebt gestoken heb je dan eindelijk iets waargenomen daar boven. Maar hoe ga je dat aan iemand vertellen? Dat gaan ze nooit geloven. Daarom is het verstandig om jouw waarnemingen vast te leggen. Veel amateurastronomen maken gebruiken van een logboek, hierin worden dan de details van de situatie omschreven. Denk dan niet alleen aan het object zelf, maar ook aan algemene luchtcondities zoals helderheid en lichtvervuiling.
De meest gebruikte methode om waarnemingen vast te leggen is ‘astrofotografie’. Hierbij worden er foto’s gemaakt met behulp van een bescheiden telescoop, maar die foto’s leveren wel spectaculaire beelden op. Als alternatief maken veel amateurastronomen gebruik van schetsboeken. Hierin bewaren de astronomen hun schetsen van objecten die zijn waargenomen door de verrekijker of telescoop.
