30 jaar. Dat is lang hè. Zeker als je het al die tijd volhoudt aan de game-top.
Het is dan ook niet voor niets dat de 30-jarige verjaardag van PlayStation groot uitgemeten wordt. Iedereen heeft wel een herinnering die oppopt bij het zien van het PS-logo. Dat kan pure nostalgie zijn, zoals terugdenken aan de nachturen die je hebt besteed aan Tekken 2, maar je kunt ook recent nog een PS5 op de kop hebben getikt.
30 jaar aan PlayStation-genialiteit in een notendop
Daarom schetsen we, ter ere van 30 jaar pionieren, een tijdlijn van PlayStation. Want wat is er lekkerder dan soms even terugkijken?
De geboortejaren: van 1994 t/m 2000
De PS-trip begint op 3 december 1994 in Japan. Op deze datum zag de eerste PlayStation®-console het levenslicht, en het was gelijk een hit. Dat werd bevestigd tijdens de E3 van 1995: alle lichten schenen op het gameconsole tijdens de Electronic Entertainment Expo.
Even later waren ook Noord=Amerika en Europa aan de beurt. 9 september 1995 staat op het Noord-Amerikaanse geboortekaartje, twintig later was de Europese release een feit. En zo geschiedde, want de oorspronkelijke console is tussen 1994 en 2006 meer dan 102 miljoen keer verkocht…
Baanbrekend was de PlayStation door de verschuiving van traditionele 2D-ervaringen naar complexe 3D-werelden. Gamegrenzen werden hierdoor verlegd en er werden compleet nieuwe ervaringen mogelijk. De hypermoderne, krachtige 32-bit R300 CPU maakte het mogelijk miljoenen kleuren en honderdduizenden polygonen (veelhoeken) uit de hoge hoed te toveren. Om er maar een getal aan te hangen: een maximale kleurendiepte van 16.700.000 echte kleuren. En met al die kracht om polygonen te maken, kon de oorspronkelijke PlayStation driedimensionale arcadegames als Ridge Racer naar de woonkamer brengen.
Een ander kenmerk dat PlayStation groot maakte was het gebruik van cd-roms. Deze waren een stuk groter dan games op cartridges, waardoor het ontwikkelen sneller ging en betaalbaarder werd. Ook niet onbelangrijk.
Het opstartgeluid
Herkenbaarheid is natuurlijk key, en in de gamewereld speelt daarin een geluid een prominente rol. Het iconische opstartgeluid van PlayStation zal daarom ook veel gevoelens oproepen bij de liefhebbers. De korte, sfeervolle melodie werd gecomponeerd door Takafumi Fujisawa. Daar schetst hij het volgende over: ‘Ik wilde de spanning van de game die na dit geluid begint uitdrukken door de muziek zachtjes te beginnen, zodat de gebruiker niet zou schrikken als ze de console aanzetten. Dat werd gevolgd door een origineel, maar ook verwelkomend geluid.’
Upgrades
Door de jaren heen kreeg de originele PS-console (en de bijhorende accessoires) flink wat upgrades en variaties. De broertjes en zusjes hebben veel betekend voor de gehele carrière en borduurden voort op het eerste succes.
Het releasemodel kwam met de klassieke grijze behuizing, een controller zonder analoge sticks en een opvallende resetknop – voor als een game vastliep. Maar al snel kwamen de upgrades: de DualShock-controller, die de weg vrijmaakte voor trillingen en analoge bediening. Games als Ape Escape waren de eersten die deze nieuwe feature maximaal benutten. En dat was best even wennen, want ineens had je geen excuus meer als je net dat ene platform niet haalde. ‘Het lag aan de controller’ ging niet meer op.
In 2000 gaf Sony ons de PS One, een compactere en strakkere versie van de originele PlayStation. Het design was fris, het formaat kleiner en het paste ineens perfect naast je tv. Maar let wel: die klassieke PlayStation vibe bleef. Eigenlijk was het een beetje alsof je je oude vertrouwde gympies een upgrade geeft met nieuwe veters. De ziel van de OG-console zat er nog steeds in.
De library die alles veranderde
Wat PlayStation echt de koning van de woonkamer maakte, was de gigantische gamebibliotheek. Denk aan titels als Final Fantasy VII, Metal Gear Solid, Gran Turismo, Crash Bandicoot en Resident Evil. Stuk voor stuk klassiekers die niet alleen gaming veranderden, maar ook complete subculturen creëerden.
Maar er waren ook de wat minder serieuze, maar o zo verslavende games. Denk aan Tony Hawk’s Pro Skater, waar je nachtenlang op je virtuele skateboard rondscheurde om die perfecte kickflip te landen. Of Tekken 3, waar je je vrienden vernederde door met Eddy Gordo eindeloos op de knoppen te rammen. Hardcore RPG-fans, racefanaten, casual button bashers – iedereen kon z’n ding vinden.
Het begin van multiplayer-gekte
Hoewel online gaming toen nog niet bestond zoals we het nu kennen, had de PlayStation wél een multiplayerfeature: de multitap. Daarmee kon je tot vier controllers aansluiten en bijvoorbeeld samen met je maten een potje Micro Machines V3 spelen. Want zeg nou zelf, niets haalt de ware aard van een vriendschap naar boven zoals een flinke ruzie om wie van de baan werd gekegeld.
Millennium-gamechangers in 2000
Het jaar 2000 bracht ons niet alleen de overgang naar een nieuw millennium, maar ook de PlayStation 2 – een absolute gamechanger. Waar de PS1 de standaard had gezet, tilde de PS2 alles naar een hoger niveau. Het grote wapen? Backward compatibility. Je kon je oude PS1-games én memory cards gewoon gebruiken. Dat was praktisch revolutionair. Voeg daar de mogelijkheid aan toe om dvd’s af te spelen en ineens had je niet alleen een gameconsole, maar ook een mediaspeler. Je ouders waren er als de kippen bij: ‘Deze kan je toch ook voor films gebruiken?’ Ja, mam, maar vooral voor Final Fantasy X. Al moeten we eerlijk zeggen dat we die smoes ook hebben gebruikt om ‘m überhaupt te bemachtigen…
De PS2 bracht een bibliotheek die tot de verbeelding spreekt. GTA: San Andreas, Gran Turismo 4, Shadow of the Colossus en God of War zijn slechts een paar van de titels die gamers over de hele wereld in vervoering brachten. En laten we eerlijk zijn: wie heeft er géén uren doorgebracht met het zoeken van cheats om tanken te spawnen in San Andreas? Daarnaast gooide PlayStation hoge ogen met meerdere manieren van gamen. Denk aan de SingStar-microfoons, de Buzz!-buzzers en de gitaar van Guitar Hero.
Sony’s handheldavontuur begon ook in deze periode met de introductie van de PSP. Een compacte krachtpatser waarmee je games als God of War: Chains of Olympus of Daxter overal kon spelen. Het was alsof je een kleine PS2 in je broekzak had. Geen slechte deal.
De digitale wereld nóg verder in vanaf 2006
Met de release van de PlayStation 3 in 2006 werd de digitale wereld nóg een stuk beter. Deze console was een technisch wonder. Het gebruik van Blu-ray-discs betekende grotere games met meer details, wat titels als Uncharted, Metal Gear Solid 4, en The Last of Us mogelijk maakte. Het design was futuristisch (en best groot), maar het was vooral de focus op krachtige prestaties die de PS3 onderscheidde.
Vanaf 2013 maakte blockbusters de dienst uit
Fans moesten er even op wachten, maar toen de PlayStation 4 in 2013 verscheen, liet Sony de concurrentie zien hoe je een console-release moet aanpakken. De PS4 was slank, snel en gericht op de gamer. Geen fratsen, gewoon een focus op games – en wat voor games. Sony gaf ons meesterwerken zoals Bloodborne, Horizon Zero Dawn, Uncharted 4, God of War, en The Last of Us Part II. Het ene na het andere exclusieve pareltje vloog ons om de oren.
De controller kreeg ook een upgrade. De DualShock 4 was niet alleen comfortabeler, maar introduceerde ook de touchpad en een ingebouwde speaker. Kleine gimmicks, maar toch leuk. Vooral als je in GTA V ineens politieradio hoorde uit je controller. Daarnaast maakte de PS4 ook een flinke sprong in online gaming. Met PlayStation Plus kreeg je niet alleen toegang tot multiplayer, maar ook maandelijks gratis games. Een win-win, hoewel je internetverbinding voortaan wél essentieel was.
In 2016 sprong Sony vol overtuiging in de wereld van virtual reality. Voor het eerst kon je letterlijk in je games stappen. Of je nu zombies afschoot in Resident Evil 7 of racete in Gran Turismo Sport, PlayStation VR gaf je een compleet nieuwe ervaring. Oké, het leverde ook wat misselijkheid op, maar dat hoorde erbij.
2020 was het jaar van het next-gen-wonder
De PlayStation 5 arriveerde in 2020 en het voelde alsof Sony zei: ‘Hold my beer’. Deze console had alles wat je nodig had om je gaming-ervaring te verbeteren: razendsnelle laadtijden dankzij de SSD, een 4K-resolutie die je ogen streelde, en een futuristisch design dat je ofwel geweldig vond, ofwel vergeleek met een wifi-router.
De échte gamechanger? De DualSense-controller. Elke trilling, elke actie – je voelt het. Of je nu een pijl afschiet in Horizon Forbidden West of de regen voelt tikken in Astro’s Playroom, de controller voegde een extra laag immersie toe. Met games als Demon’s Souls Remake, Ratchet & Clank: Rift Apart, Spider-Man: Miles Morales en God of War: Ragnarök toonden de PS5 zijn ware kracht. En ja, de voorraad PS5’s was in het begin dramatisch – als je er één wist te bemachtigen, voelde dat haast als het winnen van de loterij. Maar inmiddels heeft bijna elke gamer wel een plekje gemaakt voor dit witte monster in z’n huiskamer.
De 30th Anniversary-collectie
En zo zijn we dus in no time 30 jaar verder. Bizar, toch? Om dat te vieren bracht de 30th Anniversary-collectie uit. De line-up bestaat uit de PS5 Pro-console, een PS5 digitale editie, een DualSense draadloze controller, een DualSense Edge draadloze controller en een PlayStation Portal remote player, allemaal gehuld in nostalgische kleuren en ontwerpelementen die doen denken aan de allereerste PlayStation-console uit 1994.
De enige vraag die we nu hebben: welk tijdperk kunnen we de volgende keer aan dit artikel toevoegen?
