Jaarlijks worden er zo’n 2 miljard verkocht. Een gemiddelde Nederlander heeft er zo’n 5,4 stuks van in de kast liggen. We hebben het over de spijkerbroek zoals we die hier in Nederland noemen, maar wereldwijd beter bekend als jeans. Het meest verkochte kledingstuk ter wereld.
De jeansgeschiedenisboeken in met Wouter Munnichs
Een ware klassieker die in allerlei soorten wassingen en modellen te verkrijgen is. Een kledingstuk dat door mijnwerkers, cowboys, Hollywoodsterren, rebellen en hippies gedragen werd. Maar hoe kon een simpele werkmansbroek uitgroeien tot een waar fashionicoon? Het is tijd om de jeansgeschiedenis in te duiken. Denimexpert Wouter Munnichs (oprichter online denimmagazine Long John) neemt je in MANIFY Magazine #6 (en nu hier online) mee op reis aan de hand van unieke stukken uit zijn denimarchief.
Het geboortekaartje van jeans
De aftrap van jeans begint in het jaar 1873. Op 20 mei om precies te zijn. Op die datum kreeg Levi Strauss, oprichter van het Amerikaanse denimmerk Levi’s, samen met kleermaker Jacob Davis de officiële toekenning van hun rivet patent.
De rivet is het kleine koperen klinknageltje dat wordt gebruikt om de broekzakken aan de voorkant van je jeans te verstevigen. Tevens wordt deze meestal ook voor de coin gebruikt (ook wel watch pocket genoemd). Ondanks dat de rivet zo klein is, heeft deze voor een ware revolutie gezorgd. En nu, na 150 jaar, wordt dit nog steeds gebruikt op (bijna) elke jeans. Waarom de rivet? Van origine werd de jeans gemaakt voor mijnwerkers die een stevige broek nodig hadden. Zij zochten naar goud en zilver en stopten deze tijdens hun shift in hun zakken. Omdat er veel klachten waren over het snel uitscheuren, werd de rivet toegevoegd door Jacob Davis. Een briljante keuze zo blijkt. Maar hij had geen $68 om het patent aan te vragen, dus zocht hij contact met Levi Strauss, toentertijd de stofleverancier van Jacob Davis. Niet veel later startte Levi Strauss met zijn denimmerk Levi’s.
Doordat Levi Strauss (mede) het patent op zijn naam had staan, kon hij de rivet exclusief gebruiken op zijn jeans van 1873 tot en met 1890. Na die tijd verliep het patent en kon iedereen zijn eigen rivet ontwikkelen.
De eerste mijnwerkersjeans
De originele jeans werden destijds overalls genoemd, die door de mijnwerkers over hun eigen broek gedragen werden. Daarom hadden ze een grote en ruime pasvorm. Totaal anders dan de slim fits van nu dus. Tevens hadden deze overalls maar vier zakken. De linkerachterzak werd pas begin 1900 toegevoegd. Waarom? Om de simpele reden dat de meeste personen rechtshandig zijn, en daardoor makkelijk in hun rechterachterzak konden tijdens het werk. Na verloop van tijd werd de behoefte groter om meer in de zakken te kunnen stoppen en werd de linkerachterzak toegevoegd. Deze zak zorgde ervoor dat een jeans dus vijf zakken heeft, en daarom spreken we nog steeds van een ‘5-pocket’. Het was dus niet de coin pocket die als laatste werd toegevoegd, zoals velen wel denken.
Aangezien de mijnwerkers hun broek meestal van de mijneigenaren kregen, werden de jeans vaak achtergelaten in de mijn na hun shift. Naast het feit dat de gemiddelde mijnwerker arm was, werd dit ook gedaan zodat de mijnwerker minder snel goud of zilver mee naar buiten kon smokkelen. Soms werden oude versleten broeken gebruikt om kieren te dichten in de mijn, of werd er een broekspijp gebruikt om een kandelaar te bevestigen op het hoofd van een mijnwerker. Dit was vaak het enige licht dat beschikbaar was in de donkere mijnen.
Rond 1920 werden de mijnen gesloten omdat er geen goud en zilver meer gevonden werd. Tegenwoordig gaan die hard denimhunters op zoek naar oude jeans in de mijnen. Een levensgevaarlijke expeditie. Een mijn kan instorten, er zijn giftige gassen aanwezig, je kunt slangen tegenkomen én er kan weinig zuurstof aanwezig zijn in de diepe gangenstelsels. Maar alles voor het ‘blauwe goud’. De jeans die zo nu en dan gevonden worden, hoewel het merendeel vaak is vergaan door het vochtige klimaat in de mijn of aangetast door ongedierte, worden als ware collectors items voor serieuze bedragen verkocht. Vorig jaar is er nog een originele Levi’s uit 1890 verkocht voor zo’n kleine $80,000.
Vorig jaar is er nog een originele Levi’s uit 1890 verkocht voor zo’n kleine $80,000
Het boerenleven in Amerika
Omdat in de mijnen weinig goud of zilver meer werd gevonden, trok het merendeel zich terug naar het platteland in de VS. Hier vestigden zich de meesten als boer in de jaren ‘30 en ’40. De denimmerken begonnen andere stijlen te ontwikkelen om de behoefte van de boeren te voorzien. Het bekendste kledingstuk is de bib-overall, beter bekend als het tuinpak of salopette. Dit kledingstuk wordt nog steeds volop gebruikt en was vooral in de jaren ’90 een grote hit voor zowel de man als vrouw.
Cowboys en de western lifestyle
Naast het boerenleven werd de western lifestyle ook steeds bekender. Dit speelde zich af op de opkomende ranches in de VS. Denimmerken zagen dit als een mooie kans om hierop in te spelen. Bijvoorbeeld tijdens de populaire rodeo-evenementen waarbij de merken de rijders sponsorden en grote denimbanners ophingen als promo voor het merk. De jeans werd aangepast en werd een stuk smaller gemaakt, ideaal voor tijdens het paardrijden. In 1947 werd het merk Wrangler geboren en speelde volledig in op de behoefte van de cowboys. Samen met de gevestigde merken als Levi’s en Lee, maar ook met de vele andere kleine denimmerken.
Denim tijdens de Tweede Wereldoorlog
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd elk denimmerk geforceerd om onnodige elementen te skippen op de jeans. Dit om materiaal te sparen voor de oorlog. Zo werden onder andere de rivet op het kruis en op de coin pocket verwijderd. Cowboys waren blij dat de zogenoemde ‘crotch rivet’ kwam te vervallen. Aangezien de mythe gaat dat deze veel te heet werd aan het kruis als ze te dicht bij het kampvuur zaten.
Doordat de jeans versimpelde ontstond er een model dat vandaag de dag nog steeds wordt gebruikt als een soort van blauwdruk voor elk merk. Deze jeans, de 501 van Levi’s uit 1947, wordt daarom ook wel vaak ‘the mother of all jeans’ genoemd.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd elk denimmerk geforceerd om onnodige elementen te skippen op de jeans
Rebellen en filmsterren in de jaren ‘50
Na de Tweede Wereldoorlog werden jeans steeds populairder buiten de VS. Tot die tijd waren jeans nog niet te krijgen in Europa of Azië. Amerikaanse soldaten namen vaak jeans mee als ze werden uitgezonden buiten de VS, die ze in hun vrije tijd konden dragen.
Deze jeans werd vaak na verloop van tijd aan een lokaal persoon gegeven, of geruild. Nadat de soldaten thuiskwamen in de VS misten sommigen het broederschap en doordat de meesten motorrijden hadden geleerd tijdens dienst, begonnen ze dit samen te doen in hun vrije tijd. Kleine motorclubs werden gestart en om zich te onderscheiden werden denimjacks gebruikt om te customizen met club patches. En zo werd de rebeloutfit geboren: een jeans, een denim jack, een wit T-shirt en een paar goede leren boots.
Deze stijl bleef niet onopgemerkt en acteurs in de opkomende filmindustrie werden zo gekleed. Zo was acteur Marlon Brando te zien in The Wild One en James Dean in Rebel Without a Cause, beide in denim. Door deze films werd de rebelstijl populairder bij de jonge generatie. Ze waren zich aan het afzetten tegen de maatschappij en hun ouders. Dit zorgde ervoor dat scholen verboden om jeans te dragen naar school. Daardoor, zoals altijd bij rebellen, werd het alleen maar populairder onder de jongeren.
Naast de vele acteurs, en actrices als Marilyn Monroe, werden muzikanten later ook vaak gespot in double denim. John Lennon, Elvis Presley, Marvin Gaye en Bob Marley droegen allemaal een jeans en een denim jack tegelijkertijd. Deze iconen omarmden denim als een vorm van vrijheid en rebelisme.
Iconen omarmden denim als een vorm van vrijheid en rebelisme
Customizen door hippies
Gedurende de jaren ‘60 en ‘70 werden jeans en denim jackets volop customized door hippies. Tot die tijd was jeans altijd ongewassen (dus niet zoals de jeans tegenwoordig al een vintage look hebben in de winkels). En bekend uit die tijd zijn de zogenaamde ‘flare jeans’, de jeans met wijde pijpen, dus. De hippies gebruikten jeans als een soort van canvas om zichzelf te onderscheiden. Ze maakten gebruik van borduursels, badges en zelfs verf om de jeans te pimpen. Ook denim jacks werden hiervoor gebruikt. Een perfect middel om te laten zien waar ze voor stonden. Oude foto’s van het bekende muziekfestival Woodstock uit 1969 laten dan ook vooral mensen zien gekleed in jeans.
En toen nam jeans een échte spurt
Na de jaren ‘70 werd denim volledig geaccepteerd. Dat resulteerde in een enorme boost, waardoor denim niet meer weg te denken was. Tijdens de jaren ‘80 werd er volop geëxperimenteerd om jeans een wassing te geven. Het bekendste voorbeeld hiervan is de stone wash. Ook double denim en designerjeans van bijvoorbeeld Calvin Klein waren hot topic in deze jaren. Ie-der-een droeg denim. Van punkers en skaters tot rockers en alle andere subculturen. De jaren ‘90 stond in het teken van de opkomst van Italiaanse denimmerken. Diesel, Replay en Miss Sixty domineerden de markt in Europa. Ze waren de grondleggers van de meer uitgesproken jeans, wat in de jaren daarna alleen nog maar populairder werd. Maar ook jeans van eigen bodem werd populair door de lancering van G-Star.
Daarnaast werden de baggy jeans geïntroduceerd door de hiphop- en skateboardscene, maar kwamen er ook jeans voor het eerst op catwalks voorbij. Begin 2000 waren de laag op de heup hangende jeans erg gewild voor vrouwen. Samen met de boyfriend jeans. Bij mannen werden jeans ook steeds lager gedragen, en werden jeans een stuk smaller door de slim fit.
Nu zijn jeans populairder dan ooit. Iedereen heeft wel een favoriet in de kast liggen. Of het nu baggy jeans, flare-pijp, high waisted, skinny of trashed jeans is. Tegenwoordig wordt er ook veel DIY toegepast op een oude jeans of jacket. Door het customizen wordt een afgedankt item weer helemaal hot en omgetoverd voor de volgende ronde. Dat een mijnwerkersbroek 150 jaar later het straatbeeld zou domineren had niemand kunnen verwachten, toch?
Denim facts
- Er zijn 150 katoenbollen nodig voor de productie van 1 jeans
- De eerste damesjeans werd pas begin jaren ‘30 door Levi’s geïntroduceerd
- Lee is het eerste denimmerk dat een rits gebruikte in een jeans
- Het woord denim is afkomstig uit de Franse plaats Serge de Nimes
- Er is ongeveer 7000 liter water nodig voor de productie van één jeans
- De Indigofera plant wordt gebruikt voor het blauw verven van de garens van een jeans.
Over Long John
Long John is sinds 2011 hét platform met dagelijkse updates uit de denimindustrie. Het platform is opgericht door denimexpert Wouter Munnichs die zijn 25+ jarenlange ervaring deelt en hiervoor gebruikt. In 2020 is Wouter uitgeroepen tot ‘Denim Influencer 2020’ door het Amerikaanse vakblad Rivet en behoorde hij tot de Top 50 lijst van meest spraakmakende denimpersonen wereldwijd. Naast het online denim magazine is Wouter ook werkzaam als freelance denimexpert voor retail en merken.
