Champagne time!
De geschiedenis
“Come quickly, I am tasting the stars!”, was de uitspraak die Dom Pérignon naar verluid deed toen hij een slok nam van het eerste glas champagne ooit. De beste man zou namelijk de uitvinder zijn van de champagne zoals wij hem nu kennen. Pérignon probeerde een wijn te creëren die na een tweede gisting helder en houdbaar was. Fles na fles ontplofte, tot na duizenden pogingen een mousserende, heldere wijn ontstond. Het duurde niet lang voor de eerste champagne aansloeg op de menigte. In 1720, vijf jaar na de dood van de geniale man, gingen er ruim dertigduizend flessen champagne naar het buitenland. Iets met hete broodjes en toonbanken?
Door de jaren heen is champagne er niet minder populair op geworden. Een tijdloos drankje, dat blijkt. “Remember gentlemen, it’s not just France we are fighting for, it’s Champagne!”, waren de woorden van Britse staatsman Winston Churchill, tijdens de Tweede Wereldoorlog. Echte champagne wordt namelijk ontwikkeld volgens de authentieke Franse procedé methode champenoise die Dom Pérignon uitvond. Hierbij worden verschillende wijnen gemengd tot een cuvée. Hieraan wordt een liqueur de tirage toegevoegd, een mengsel van suiker, belegen wijn en gist. Vervolgens worden de gebottelde wijnen afgesloten met de befaamde kurk en beugel. Het rijpingsproces kan dan beginnen!
Een normale champagne zonder jaartal moet 15 maanden gisten. Een champagne mét jaartal, waarbij wijnen uit een specifieke periode gemengd zijn, moeten minimaal drie jaar blijven liggen.
Champagnefeiten
- De belangrijkste stap bij het maken van champagne is de eerste: het mengen van de wijnen. Hierbij is het voornamelijk belangrijk welke soorten wijnen er gemengd worden, uit welk jaartal ze komen en welke druiven er gebruikt zijn. Er kan gekozen worden voor wijnen uit verschillende jaren waaraan oudere wijnen (vins de reservé) worden toegevoegd. Een andere optie is de millésimé: een champagne waarbij alleen wijnen uit een specifiek jaar gebruikt.
- Champagne mag alleen champagne genoemd worden wanneer hij gecreëerd is in de champagnestreken in Frankrijk. Er liggen hier momenteel zo’n 980 miljoen flessen te rijpen in het ondergrondse gangenstelsel.
- Hoe langer een fles ligt te rijpen, hoe meer aroma’s er ontwikkelen. Het kan dus goed zijn dat er na twee jaar extra warme tinten als hazelnoot, karamel of bijvoorbeeld amandel ontstaan.
- Er zijn 14 flesmaten voor champagne. Een van de grootste flessen die te koop zijn, is de Armand de Brignac Brut Gold. Deze fles is bijna anderhalve meter hoog, weegt zo’n 45 kg en bevat 30 liter van het vloeibare goud. Natuurlijk hangt hier een behoorlijk prijskaartje aan, namelijk €49.995.
- Er zijn zeven druiven toegestaan in de champagnewereld, waarvan er drie veruit de populairste zijn. De meestgebruikte druif is de rode druif, met name de Pinot Noir. Andere veelgebruikte druivenrassen zijn de witte chardonnay en de blauwe Pinot Meunir. Veel champagnes bestaan uit een combinatie van verschillende druifsoorten. Je hebt overigens ook uitzonderingen op de regel, dat zijn de wat meer speciale champagnes.
Soorten champagnes
Er zijn onder de champagnes verschillende soorten te onderscheiden. Deze zijn afhankelijk van de druivenrassen, jaargang en voornamelijk van de hoeveelheid suiker die toegevoegd wordt. De champagne wordt in principe gezoet door het toevoegen van Liquer de Dosage, een mengsel van rietsuiker en gereserveerde wijn. In Nederland worden voornamelijk de Brut en Demi-Sec verkocht.
- Brut: een droge champagne. Ook wel het meest voorkomende type, de ‘huischampagne’. Brut is een champagne waar een dosage van minder dan 12 gram per liter. 95% van de champagnes valt onder deze categorie.
- Demi-Sec: een champagne met een dosage van meer dan 33 gram en minder dan 50 gram per liter. Deze champagne is behoorlijk zoet, maar minder zoet dan de Doux.
- Doux: een echt dessertdrankje. Deze champagne is écht heel zoet, hierbij wordt meer dan 50 gram per liter toegevoegd. Als je dat al veel vindt, moet je nagaan dat ze vroeger wel zo’n 150 gram suiker per liter toevoegde aan een normale champagne.
- Rosé: hierbij wordt een klein beetje rode wijn toegevoegd tijdens het blenden. Een andere methode voor het verkrijgen van de roze kleur is door gebruik te maken met kleurstoffen uit de schil van rode druiven. Rosé champagne heeft vaak een rijk en fruitig karakter. Vaak is deze wel droog.
- Blancs des Blancs: bij deze champagne worden exclusief chardonnay druiven gebruikt. Deze vorm is ook weer droog. Vaak hebben deze champagnes een hint van citrus of appels, met een lichte afdronk. De kleur is vaak ook extra licht.
- Vintage Blanc (millésimé): dit is eigenlijk gewoon champagne uit een specifiek oogstjaar, zoals we eerder vermeld hebben.
- Vintage rosé: een roséchampagne met druiven uit één specifiek oogstjaar.
- Prestige: de prestigechampagne is de crème de la crème van de champagnes. Vaak wordt deze naam gegeven aan de klapper op de vuurpijl van het champagne assortiment. Dit is gewoon de beste champagne die ze hebben dus. Vaak is dit een vintage en hij is bijna altijd droog.
- Blanc de Noirs: gemaakt van Pinot Noir of Meunier. Of een blend van beide. Vaak hebben deze champagnes een rijk, vol karakter met veel zwaar en donker fruit.
Champagnetips
Wanneer je hebt geïnvesteerd in een goede champagne, wil je deze natuurlijk ook op de best mogelijke manier presenteren. Dat begint natuurlijk bij een goed glas. Je hebt verschillende champagneglazen, de meest populaire is de flûte. Echter is dit niet het ultieme glas voor de champagne. Champagnekenners geven aan dat een goed glas moet zorgen voor een goede dosis esthetiek, een bolle vorm waardoor de aroma’s zich goed kunnen verspreiden en het moet als het ware als een glijbaan de champagne de mond in begeleiden.
Voor het openen van de champagnefles kun je het beste voor een rustige benadering gaan. Natuurlijk kan een spectaculaire ‘plop’ om 00:00 de avond nét die extra boost geven, overigens gaat er bij een knal behoorlijk wat koolzuur verloren. Het beste kun je de fles openen door het ijzerdraad om de kurk voorzichtig los te draaien, de fles vast te houden in een hoek van 45 graden en de kurk met je duim tegen te houden om te voorkomen dat hij alsnog wegschiet. Hou een champagnefles – ook bij het schenken – nooit bij de hals vast. Hierdoor wordt de champagne al te warm. Het beste kun je hem met je duim op de bodem vasthouden en de fles op je andere vingers laten rusten.
De optimale temperatuur van een champagne is 7 graden. Hiervoor kun je hem het best op een koele plek als de kelder bewaren en hem een uurtje voor je hem gaat schenken in de koelkast leggen. Bij het schenken moet je er rekening mee houden dat je de champagne niet in één keer in schenkt, dan gaan er namelijk te veel bubbels verloren. Schenk dus liever eerst ongeveer één vierder in en later pas de rest.
